راهکارهای غلبه بر استرس سخنرانی
ارائه یک سخنرانی موفق یکی از دغدغههای جدی بسیاری از مردم است. بسیاری از افراد از دوران مدرسه و دانشگاه برای ارائه مطلب در مقابل عده ای از مستمعین دچار مشکل هستند و در شرایطی چون ارائه پایان نامههای دانشجویی و همچنین ارائه سخنرانی در یک جمع عمومی یا متخصصان یک موضوع و همچنین ارائه و معرفی یک محصول در برابر مشتریان نمیتوانند به درستی عمل کرده و با استرس فراوانی که دارند نتیجه مطلوبی را نمیتوانند کسب نمایند و ارائه آنها نیز به صورت مناسبی نخواهد بود.
از این جهت آشنایی با راهکارهای غلبه بر این استرس در سخنرانی و فن بیان میتواند بسیار به کمک این افراد بیاید. در واقع می توان با قاطعیت گفت استرس و اضطراب از سخنرانی در مقابل دیگران یک مشکل غیر قابل حل نیست که چون در فردی وجود داشته باشد، باید تا پایان عمر نیز با وی همراه گردد. از این رو میتوان با انجام تمرینات متنوع و اصولی و همچنین آموزش نکاتی کلیدی، مهارت غلبه بر استرس سخنرانی را در هر فردی تقویت کرد. در این مطلب قصد داریم برخی از کاربردی ترین راهکارهای غلبه بر استرس سخنرانی را معرفی نماییم.
انجام امور انگیزشی روی خود
در حقیقت یکی از کارهایی که میتواند در غلبه بر استرس سخنرانی تاثیر گذار باشد، انجام هر گونه کار انگیزشی روی خود است. یکی از دم دستی ترین این راهکارها با خود حرف زدن و تلقین این موضوع است که فرد میتواند از پس این کار بر بیاید. مرتب خطاب قرار دادن خود بر طبق نتایج تحقیقات انجام شده یک کار بسیار موثر برای بالا بردن حس اعتماد به نفس و موفقیت در انجام کارها به ویژه ارائه یک سخنرانی موفق می باشد. بالا بردن اعتماد به نفس باعث میشود انسان خود را باور کرده و ترسهای ناشی از احتمال وجود ضعف و عدم توانایی را در خود کنار بگذارد.
انسان همواره باید در انجام هر کاری از جمله سخنرانی این موضوع را از ته دل باور کند که برای این کار توانایی کافی و قابلیتهای مورد نظر را دارد. این نگرش مثبت و تلقین من میتوانم یک فرد را در مواجهه با چالشها بسیار محکم کرده و بدون مشکل به موفقیت رهنمون سازد. در مورد تمام موارد و روشهای دیگر افزایش مهارت در سخنوری در کارگاه سخنوری و فن بیان به صورت جامع به این مبحث پرداخته ایم.
ورزش پیش از سخنرانی
بسیاری از سخنرانان موفق طبق تجربه دریافته اند که ورزش در صبح روز سخنرانی میتواند از طریق کاهش سطح استرس و ترس در موفقیت آنها در ارائه سخنرانی بسیار موثر باشد. تحقیقات علمی انجام شده نشان میدهند که ورزش کردن، از طریق تغییر واکنش سیستم عصبی به استرس، میتواند به کاهش اضطراب در انسان کمک کند. به عبارت دیگر میتوان گفت، اگر اجرای یک سخنرانی شما را با ترس و استرس مواجه میکند خود را در انزوا نجویید و روی ترس خود تمرکز نکنید، بالعکس از محیط بسته خارج شده و بدوید یا پیاده روی کنید تا فشار و استرس وارده روی خود را به شکل معنا داری کاهش دهید.
ورزش موجب میشود اکسیژن به شکل بسیار بهتری به بدن برسد. در این شرایط سوخت و ساز و رسیدن خون به مغز نیز به شدت بهتر میشود و مغز انسان به خوبی میتواند در برابر شرایط اضطراب از خود واکنش مناسب نشان دهد.
استفاده مناسب از زبان بدن
یکی از اصلی ترین مواردی که میتواند یک سخنرانی را به سوی موفقیت ببرد علاوه بر فن بیان مناسب، زبان بدن و ژستهای مناسب است که باعث میشود سخنرانی بر روی دیگران تاثیر گذارتر شود و هم سخنران حس اعتماد به نفس و قدرت بیشتری پیدا کند. این موضوع باید حتما در نظر گرفته شود و هرگز نباید ارزش زبان بدن نادیده یا دست کم گرفته شود.
اگر شما از سخنرانی کردن در جمع افراد می ترسید، شاید فکر کنید که گوشه نشینی تا فرا رسیدن زمان سخنرانی میتواند به کاهش استرس شما کمک کند. اما بالعکس با این کار شما بیشتر اعتماد به نفس خود را از بین می برید و در ذهن خود، به خود تلقین و اعتراف میکنید که توانایی و قابلیت انجام سخنرانی را ندارید و نمیتوانید از پس آن به صورت موفق بر بیایید. بدین منظور بهتر است که پاهایتان را کمی از هم باز کرده و دستان خود را روی پهلویتان قرار دهید، این کار اضطراب شما را کم می کند و به شما احساس مدیر بودن دست می دهد.
حس قدرت برای فردی که سخنرانی میکند بسیار مفید بوده و اعتماد به نفس وی را بالا میبرد. بالعکس، نشستن به صورت قوز کرده میتواند به شما حس ضعیف بودن را القا کند و در تلقین ناتوانی به فرد میتواند به شدت موثر باشد. پس برای بالا بردن اعتماد به نفس بهتر است قبل از اینکه وارد صحنه سخنرانی و یا اتاق کنفرانس شوید، چند دقیقه ای ژست افراد قدرتمند را با خود تمرین کنید. بدون تقویت اعتماد به نفس نمی توان انتظار داشت ترس و استرس فرد از از سخنرانی کم شود.
آمادگی برای بدترین حالت
فرد باید برای بدترین حالت ممکن در سخنرانی آمادگی داشته باشد و خود را نبازد. در صورتی که یک شرایطی پیش آمد و به قول معروف وی تپق زد نباید اعتماد به نفس خود را از دست داده و بقیه سخنرانی را نیز خراب کند. خیلی مهم است که انسان در هر شرایطی بتواند آرامش خود را باز گرداند و خود را در شرایطی قرار دهد که بتواند دوباره به سوی مسیر درست حرکت کند. به این کار، بدبینی تدافعی می گویند که انسان برای بدترین حالت نیز در خود آمادگی روحی روانی ایجاد کرده باشد.
بدبینی تدافعی می تواند به افراد کمک کند تا اضطراب خود را کنترل کنند و عملکرد بهتری در سخنرانی ها داشته باشند. در واقع این روش شامل فکر کردن به اشتباهاتی است که ممکن است شما در هنگام سخنرانی انجام دهید و اینکه چگونه می توانید آنها را مدیریت کنید. پس برای هر سناریوی بدی از قبل فکر کرده اید و در صورت وقوع متعجب نخواهید شد و به خوبی برای آن نیز برنامه خواهید داشت. بعنوان مثال اگر می ترسید هنگام سخنرانی دچار لکنت کلام و زبان شوید و یا مطالب را فراموش کنید، سعی کنید همه این موارد و راه حلهای خود برای مدیریت این مشکلات را در ذهنتان تصویر سازی کنید.
یعنی فکر کنید در حقیقت دچار لکنت شده اید و خود را در چنین شرایطی قرار دهید و برای چنین موقعی یک راهکار برای خراب نشدن باقی سخنرانی پیش بینی کنید. این کار به شما کمک می کند در هنگام مواجه با این مشکلات در سخنرانی خود، شانس بیشتری برای اصلاح اشتباهات خود داشته باشید زیرا همه این موارد را از قبل پیش بینی و برای حل آنها برنامه ریزی کرده اید و با وقوع آنها غافلگیر نمی شوید.
کار بر روی تنفس مناسب
ریتم نفس کشیدن در رساندن مناسب اکسیژن به انسان و کاهش استرس موثر است. زمانی که نفس های بهتر و آرام تری می کشید، صدای شما نیز طنین خوشایندتری خواهد داشت و روی مخاطبان نیز نفوذ و تاثیر بهتری را خواهد داشت. بدین جهت باید با آرامش نفس بکشید و بر روی ریتم تنفس خود متمرکز شوید. به طور کلی نفس کشیدن به کاهش استرس و بهبود تمامی شرایط در هر کاری به ویژه ارائه یک سخنرانی موفق کمک می کند.
کنار گذاشتن ترس مورد پذیرش قرار نگرفتن
برخی از افراد در سخنرانی واهمه این موضوع را دارند که سخنانشان مورد پذیرش و اقبال مخاطبان و مستمعین قرار نگیرد. برای داشتن سخنرانی موفق و دور کردن استرس سخنرانی از خود، باید این افکار که شاید مخاطبان گفتار من را نپسندند و یا به من گوش نکنند را کنار بگذارید. با همین جمله ساده باید خود را به خوبی قانع کنید که مخاطبان فقط برای یک هدف در اینجا جمع شدهاند و آن نیز گوش دادن به سخنرانی من است.
تمرین و ممارست راهکارهای غلبه بر استرس سخنرانی
برای داشتن یک سخنرانی خوب و به قول معروف ریختن ترس از سخنرانی میبایست فرد بتواند با تمرین و ممارست بسیار، از روشهای مختلف پیش از سخنرانی آمادگی بدست آورد. یکی از این روشها تمرین در آینه است. برای داشتن یک سخنرانی موفق، سخنرانی خود را در مقابل آینه تمرین کنید . تصور کنید مستمعین را روبروی خود میبینید. اگر قصد دارید مهارتهای خود را در ارائه سخنرانی بهبود بخشیده و زبان بدن خود را نیز تقویت کنید در آینه به حرکات خویش دقت داشته باشید. در این تمرین میتوان علاوه بر فن بیان به بهبود حالات بدن و چهره و حرکات دست نیز در هنگام سخنرانی کمک شایانی نمود.